Cumhuriyet'in İlanı

Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1 Kasım 1922'de aldığı tarihi
kararında, saltanata son vermiştir. Bu tarihi kararın da açık bir
belirtisi olarak, 1921 Anayasası ile yeni siyasal rejime geçilmiştir.
Ancak, Cumhuriyet resmen ilan edilmemiştir.

[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] alt="" />

Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1 Nisan 1923'te seçimlerin
yenilenmesine karar vermiş ve yeni kurulan Meclis, Lozan'da elde edilen
antlaşmayı onaylamıştır. Lozan Barış Antlaşması'nın kabulü ve 6 Ekim
1923'te Türk Ordusunun İstanbul'a girmesi ile Türk vatanının bütünlüğü
gerçekleşmiş ve böylece bir devir kapanmış ve yeni bir devir açılmıştır.
Siyasal rejimin 23 Nisan 1920'den itibaren kaydettiği gelişmelere uygun
devlet şeklini bulmak da bir zorunluluk haline gelmiştir.


Cumhuriyet'in Kabulü 25 Ekim 1923 günü gelişen bir kabine bunalımı,
Büyük Millet Meclisi'nde çalışma güçlüğünü ortaya çıkardı. 28 Ekim 1923
günü akşamına kadar kabine kurulamaması üzerine, Gazi Mustafa Kemal
Paşa, Çankaya köşkünde yemek sırasında arkadaşlarına; "Yarın Cumhuriyet
ilan edeceğiz" diyerek görüşünü açıklamıştır. 29 Ekim günü Halk Fırkası
Meclis Grubunda, Bakanlar Kurulunun oluşturulması konusunda tartışıldı.
Sorun çözülemeyince, Gazi Mustafa Kemal Paşa'dan düşüncelerini
açıklaması istendi. Mustafa Kemal Paşa, bunalımdan çıkış yolunu
Anayasanın değiştirilmesi zorunluluğu ile açıkladı. Cumhuriyetin ilanını
hedefleyen tasarıyı da grubun bilgisine sundu.


Grupta cereyan eden uzun müzakereler sonunda, Cumhuriyetin ilanı
kabul edildi. Parti Grubu'ndan sonra, Meclis toplanarak hazırlanan kanun
tasarısını aynen kabul etti. "Yaşasın Cumhuriyet" sesleri arasında gece
saat 20.30'da Cumhuriyet ilan edildi. Cumhuriyetin ilanı 1921 tarihli
Anayasanın bazı maddelerinin değiştirilmesine dair 364 No.'lu Kanunun
kabulü ile olmuştur. Bu kanunla, Anayasanın 1, 2 , 4, 10, 11 ve 12'nci
maddeleri önemli ölçüde değiştirilmiştir. Bu önemli değişiklikler, 29
Ekim günü yapılmış ve aynı gün, Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılarak, Gazi
Mustafa Kemal Paşa oybirliğiyle yeni Türk Devletinin ilk Cumhurbaşkanı
seçilmiştir.


Ve işte O günden bu yana tam 80 yıl geçti.

Cumhuriyetimizin 80. Yılı Kutlu Olsun